عمل‌های جراحی چشم مانند عمل آب مروارید (کاتاراکت)، عمل لازک یا لیزیک برای اصلاح دید، و پیوند قرنیه، از جمله جراحی‌های رایج چشم هستند. قبل از هر جراحی چشم، لازم است که بیماران آزمایشات و چکاپ‌هایی را انجام دهند تا اطمینان حاصل شود که عمل به‌طور ایمن و مؤثر انجام خواهد شد. این آزمایشات به پزشکان کمک می‌کند تا وضعیت کلی سلامت بیمار را ارزیابی کرده و از بروز عوارض احتمالی جلوگیری کنند.
آزمایشات و چکاپ‌های لازم قبل از عمل جراحی چشم
1. آزمایش‌های بینایی و چشم‌پزشکی تخصصی
قبل از هر جراحی چشم، پزشک چشم‌پزشک باید وضعیت دقیق چشم را بررسی کند و از سلامت عمومی چشم مطمئن شود. برخی از آزمایشات تخصصی عبارتند از:
- تعیین قدرت بینایی (Visual Acuity Test): این تست برای بررسی توانایی چشم‌ها در دیدن اشیاء و میزان وضوح بینایی انجام می‌شود.
- اندازه‌گیری فشار داخل چشم (Tonometry): این تست برای اندازه‌گیری فشار داخل چشم (IOP) انجام می‌شود تا خطر ابتلا به گلوکوم (آب سیاه) بررسی شود. افزایش فشار داخل چشم می‌تواند خطر عوارض جراحی را افزایش دهد.
- بررسی شکل و ضخامت قرنیه (Pachymetry & Topography): در جراحی‌های اصلاح بینایی مانند لیزیک یا لازک، اندازه‌گیری دقیق ضخامت قرنیه و شکل آن ضروری است. پنتاکم یا توپوگرافی قرنیه یک تست تخصصی است که نقشه‌ای از سطح قرنیه ارائه می‌دهد تا هر گونه ناهنجاری در سطح آن تشخیص داده شود.
- بررسی شبکیه و ته چشم (Fundus Exam): پزشک با استفاده از دستگاه‌های خاص، شبکیه و ته چشم را بررسی می‌کند تا مطمئن شود که هیچ مشکل پنهانی مانند رتینوپاتی یا جداشدگی شبکیه وجود ندارد.
- بیومتری (Biometry): این تست برای اندازه‌گیری طول چشم و محاسبه قدرت لنز مصنوعی مورد نیاز در عمل آب مروارید انجام می‌شود.
2. آزمایش خون
برای ارزیابی سلامت عمومی بدن و عملکرد سیستم‌های مختلف قبل از جراحی چشم، آزمایشات خونی معمولاً توصیه می‌شوند. این آزمایشات به شناسایی شرایطی که ممکن است روی روند جراحی یا بهبودی تأثیر بگذارند، کمک می‌کنند. آزمایشات رایج شامل موارد زیر است:
- تعیین گروه خونی: برای جراحی‌هایی که ممکن است نیاز به انتقال خون داشته باشد، دانستن گروه خونی بیمار ضروری است.
- آزمایش قند خون (Fasting Blood Glucose): در بیمارانی که مبتلا به دیابت هستند یا در معرض خطر دیابت قرار دارند، بررسی سطح قند خون ضروری است. دیابت می‌تواند بر روند بهبودی بعد از جراحی تأثیر بگذارد و ریسک عفونت یا مشکلات بینایی را افزایش دهد.
- آزمایش‌های عملکرد کلیه و کبد: آزمایشات خونی برای بررسی عملکرد کلیه و کبد انجام می‌شود تا مطمئن شوند که این اندام‌ها به‌درستی کار می‌کنند. این آزمایشات شامل اندازه‌گیری سطح کراتینین و آزمایش‌های آنزیم‌های کبدی است.
- آزمایش زمان پروترومبین (PT) و زمان ترومبوپلاستین نسبی (PTT): این آزمایش‌ها برای بررسی توانایی انعقاد خون انجام می‌شود تا خطر خونریزی‌های غیرطبیعی در حین جراحی یا بعد از آن کاهش یابد.
3. الکتروکاردیوگرام (EKG)
در بیماران مسن‌تر یا افرادی که دارای سابقه مشکلات قلبی هستند، ممکن است از الکتروکاردیوگرام (EKG) برای ارزیابی عملکرد قلب استفاده شود. این آزمایش به‌ویژه برای بیمارانی که عمل جراحی بزرگی مانند پیوند قرنیه انجام می‌دهند یا تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرند، ضروری است.
4. ارزیابی سلامت عمومی
قبل از جراحی، یک معاینه فیزیکی عمومی برای ارزیابی سلامت کلی بیمار انجام می‌شود. پزشک عمومی یا متخصص داخلی وضعیت قلب، ریه‌ها، فشار خون، و وضعیت عمومی سلامت را بررسی می‌کند تا مطمئن شود بیمار آماده‌ی عمل است. برخی از بررسی‌های مهم عبارتند از:
- اندازه‌گیری فشار خون: فشار خون بالا ممکن است بر جراحی تأثیر منفی بگذارد و احتمال خونریزی یا عوارض دیگر را افزایش دهد.
- آزمایش ادرار: بررسی ادرار برای شناسایی عفونت‌های ادراری یا مشکلات کلیوی که می‌توانند بر جراحی یا روند بهبودی تأثیر بگذارند.
5. بررسی وضعیت داروهای مصرفی و آلرژی‌ها
- پیش از هر جراحی، پزشک باید لیست کاملی از داروهایی که بیمار مصرف می‌کند را دریافت کند. برخی از داروها، مانند داروهای رقیق‌کننده خون (مثل آسپرین یا وارفارین)، ممکن است نیاز به توقف موقت قبل از جراحی داشته باشند تا خطر خونریزی کاهش یابد.
- همچنین، مهم است که بیمار هر گونه آلرژی به داروها، به‌ویژه داروهای بی‌حسی یا آنتی‌بیوتیک‌ها، را به پزشک اطلاع دهد.
6. آزمایشات تخصصی بر اساس نوع عمل
بسته به نوع جراحی چشم که بیمار قرار است انجام دهد، ممکن است آزمایشات و چکاپ‌های تخصصی دیگری نیاز باشد. برای مثال، در جراحی‌های لیزیک یا لازک، پزشک معمولاً تست‌های تخصصی برای ارزیابی انحنای قرنیه و وضعیت چشم انجام می‌دهد.
نتیجه‌گیری
آزمایشات و چکاپ‌های قبل از جراحی چشم برای اطمینان از ایمنی و موفقیت جراحی ضروری هستند. این آزمایشات شامل بررسی وضعیت بینایی، ارزیابی سلامت عمومی بدن و بررسی دقیق عملکرد سیستم‌های مختلف بدن است. اطلاع‌رسانی دقیق به پزشکان در مورد شرایط سلامتی و مصرف داروهای بیمار، خطرات مرتبط با جراحی را کاهش می‌دهد و به بهبود سریع‌تر بیمار پس از جراحی کمک می‌کند.
