مارکر CD34 یک پروتئین سطحی است که بر روی سلول‌های بنیادی و پیش‌سازهای خونی، به ویژه در مغز استخوان، یافت می‌شود. این مارکر به عنوان یک شناسه سلولی مهم در زمینه هماتولوژی (شناسایی و مطالعه سلول‌های خونی) و پزشکی انتقالی به کار می‌رود. نقش اصلی و عملکرد دقیق CD34 هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما به نظر می‌رسد که در تنظیم عبور سلول‌ها از دیواره رگ‌های خونی و همچنین در حفظ حالت بنیادی سلول‌ها نقش دارد.
CD34 به ویژه برای شناسایی و جداسازی سلول‌های بنیادی هماتوپوئتیک (سلول‌های بنیادی خون‌ساز) مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سلول‌ها قادر به تولید تمام انواع سلول‌های خونی در بدن هستند و برای درمان‌هایی مانند پیوند مغز استخوان حیاتی هستند.
در زمینه تشخیص پزشکی، وجود یا عدم وجود CD34 روی سلول‌ها می‌تواند در تشخیص و طبقه‌بندی انواع خاصی از بیماری‌های خونی و سرطان‌ها، مانند لوکمی، کمک کننده باشد. به عنوان مثال، در برخی از انواع لوکمی، سلول‌های سرطانی ممکن است CD34 را بیان کنند، که این موضوع می‌تواند در تعیین استراتژی‌های درمانی مؤثر نقش داشته باشد.
cd34 مثبت نشانه چیست؟
اصطلاح CD34 مثبت به سلول‌هایی اطلاق می‌شود که این مارکر را بر سطح خود بیان می‌کنند. در علوم زیستی و پزشکی، وجود CD34 روی سلول‌ها معمولاً به عنوان شاخصی برای شناسایی و جداسازی سلول‌های بنیادی هماتوپوئتیک و برخی سلول‌های پیش‌ساز عروقی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در زمینه هماتولوژی، CD34 مثبت بودن سلول‌ها نشان‌دهنده‌ی پتانسیل بالای آن‌ها برای تکثیر و تمایز به انواع مختلف سلول‌های خونی است. این ویژگی در فرایندهای درمانی مانند پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز (HSCT) اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا میزان بالاتر سلول‌های CD34 مثبت در نمونه‌ی پیوندی می‌تواند با افزایش شانس موفقیت پیوند همراه باشد.
از سوی دیگر، در آسیب‌شناسی و انکولوژی، CD34 مثبت بودن ممکن است در برخی از سرطان‌ها و بیماری‌های خونی دیده شود. برای مثال، در برخی از انواع لوکمی میلوئیدی حاد (AML)، سلول‌های سرطانی CD34 را بیان می‌کنند. این ویژگی می‌تواند به پزشکان در تشخیص دقیق‌تر بیماری، پیش‌بینی پیش‌آگهی و انتخاب روش‌های درمانی کمک کند. همچنین، در برخی تومورهای عروقی مانند همانژیواندوتلیومای کاپوسی و سارکوم‌های عروقی، سلول‌های توموری CD34 مثبت هستند که می‌تواند در تمایز این تومورها از دیگر ضایعات کمک کند.
به طور کلی، مثبت بودن CD34 در سلول‌ها بسته به بافت منبع، نوع بیماری و زمینه‌ی بالینی می‌تواند معانی متفاوتی داشته باشد. به همین دلیل، تحلیل CD34 مثبت بودن باید در کنار سایر فاکتورهای تشخیصی و بیومارکرها انجام شود تا تفسیر دقیق‌تری از وضعیت بیمار ارائه گردد.
در چه مواردی تست CD34 لازم است
تست CD34 یکی از آزمایش‌های مهم در هماتولوژی، آنکولوژی، و پزشکی ترمیمی است که برای شناسایی و شمارش سلول‌های CD34 مثبت در خون یا مغز استخوان استفاده می‌شود. این تست در موارد زیر تجویز می‌شود:
۱. ارزیابی پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز (HSCT)
- یکی از کاربردهای اصلی تست CD34، بررسی میزان سلول‌های بنیادی خون‌ساز (HSCs) در نمونه‌های پیوندی است.
- قبل از پیوند مغز استخوان یا سلول‌های بنیادی خون محیطی (PBSCs)، این تست برای تعیین تعداد سلول‌های CD34 مثبت در نمونه‌ی جمع‌آوری‌شده استفاده می‌شود.
- پس از پیوند، برای ارزیابی engraftment (پذیرش پیوند) و میزان موفقیت آن، سطح CD34 بررسی می‌شود.
۲. تشخیص و طبقه‌بندی سرطان‌های خونی
- لوکمی میلوئیدی حاد (AML) و لوکمی لنفوبلاستیک حاد (ALL): در برخی از انواع این لوکمی‌ها، سلول‌های بدخیم CD34 را بیان می‌کنند که می‌تواند در تشخیص و پیش‌بینی شدت بیماری مفید باشد.
- سندرم‌های میلودیسپلاستیک (MDS): بررسی سطح CD34 در مغز استخوان می‌تواند در تشخیص و ارزیابی شدت این سندرم‌ها کمک کند.
- لنفوم‌ها و برخی سرطان‌های دیگر: گاهی برای تشخیص و تمایز بین انواع مختلف سرطان‌ها از تست CD34 استفاده می‌شود.
۳. تشخیص و ارزیابی تومورهای عروقی
- برخی تومورهای مرتبط با عروق مانند همانژیواندوتلیوما، سارکوم کاپوسی، و دیگر نئوپلاسم‌های عروقی اغلب CD34 مثبت هستند. بنابراین، این تست برای کمک به تشخیص این تومورها مفید است.
۴. بررسی بیماری‌های مغز استخوان و هماتوپوئز (خونسازی)
- در مواردی مانند نارسایی مغز استخوان، آپلازی مغز استخوان (AA)، و بیماری‌های تکثیری مغز استخوان (MPNs)، بررسی سطح سلول‌های CD34 مثبت در مغز استخوان می‌تواند اطلاعات تشخیصی مهمی فراهم کند.
۵. ارزیابی بازسازی رگ‌های خونی و بیماری‌های قلبی-عروقی
- در مطالعات و برخی موارد کلینیکی، سطح سلول‌های پیش‌ساز اندوتلیال (EPCs) که CD34 مثبت هستند، برای بررسی توانایی بازسازی عروق و پیش‌بینی خطر بیماری‌های قلبی-عروقی بررسی می‌شود.
- همچنین، در برخی موارد ارزیابی بهبودی پس از حملات قلبی و سکته‌های مغزی، این تست ممکن است به عنوان یک نشانگر مورد استفاده قرار گیرد.
