خیلی از افراد وقتی می‌خواهند چکاپ سلامتی انجام دهند، می‌پرسند: «چکاپ کامل دقیقاً شامل چه آزمایش‌هایی است؟»
پاسخ این است که چکاپ کامل یک مفهوم نسبی است و بسته به سن، جنس، سبک زندگی، سابقه خانوادگی و ریسک ابتلا به بیماری‌های مختلف می‌تواند متفاوت باشد.
برای ساده‌سازی و کمک به تصمیم‌گیری بهتر، در این نوشته چکاپ را در ۴ سطح تقسیم کرده‌ایم. شما می‌توانید بسته به شرایط بدنی خود، یکی از این سطوح را انتخاب کنید یا با مشورت پزشک، چکاپ اختصاصی‌تری انجام دهید. ( این نوشته جنبه آگاهی داشته و هیچ ضرورتی را برای شما ایجاد نمیکند. بدون شک برای انجام آزمایش چکاپ پزشک یا مشاور تراپیست شما بهترین مرجع بوده. همچنین در آزمایشگاه چکاپ نیز متخصصین ما آماده ارائه توصیه ها و راهنمایی ها برای انتخاب موارد لازم برای چکاپ کامل هستند.
🔹 سطح ۱: چکاپ پایه (مناسب برای همه افراد بالغ)
این چکاپ عمومی‌ترین سطح است که برای اکثر افراد، حتی اگر هیچ علامتی نداشته باشند، پیشنهاد میشود و شامل آزمایش‌هایی برای بررسی عملکرد عمومی بدن است:
- CBC (شمارش کامل سلول‌های خونی)
- FBS (قند خون ناشتا)
- Lipid Profile (پروفایل چربی شامل کلسترول، HDL، LDL، تری‌گلیسرید)
- TSH (آزمایش عملکرد تیروئید)
- Urinalysis (آزمایش کامل ادرار)
- ESR یا CRP (شاخص‌های التهابی پایه)
- Urea, Creatinine (بررسی سلامت کلیه‌ها)
- SGPT, SGOT, ALP (بررسی عملکرد کبد)
🔹 سطح ۲: چکاپ توسعه‌یافته (براساس سن بالاتر از ۴۰ سال یا عوامل خطر اولیه)
در این سطح، به بررسی عمیق‌تری از وضعیت متابولیک، تیروئید و ریسک‌های قلبی‌عروقی پرداخته میشود:
- همه آزمایش‌های سطح ۱
- HbA1C (کنترل میانگین قند خون در ۳ ماه اخیر)
- Vitamin D (سطح ویتامین دی)
- Uric Acid
- Electrolytes (سدیم، پتاسیم و…)
- Free T3, Free T4 (بررسی دقیق‌تر تیروئید)
- Ferritin, Iron, TIBC (بررسی وضعیت آهن و ذخایر آن)
- LDH (نشانگر آسیب سلولی)
- Albumin, Total Protein (وضعیت تغذیه‌ای و کبدی)
🔹 سطح ۳: چکاپ تخصصی براساس جنسیت یا سابقه خانوادگی
این سطح از چکاپ شامل آزمایش‌هایی است که برای زنان، مردان یا افرادی با سابقه خانوادگی بیماری‌های خاص توصیه میشود:
- همه آزمایش‌های سطح ۱ و ۲
- برای خانم‌ها:
- CA125 (نشانگر سرطان تخمدان)
- Pap smear (در صورت انجام در آزمایشگاه)
- FSH, LH, Prolactin, Estradiol (هورمون‌های زنانه)
- برای آقایان:
- PSA (آزمایش غربالگری پروستات)
- Testosterone
- در صورت سابقه خانوادگی بیماری قلبی یا دیابت:
- Apolipoprotein A & B
- Lipoprotein (a)
- Insulin Fasting
- Homocysteine
🔹 سطح ۴: چکاپ پیشرفته (شخصی‌سازی‌شده براساس ریسک یا نیاز بالینی خاص)
در این سطح، بسته به شرایط فرد (مثلاً چاقی، سابقه سرطان، مشکلات خودایمنی، خستگی مزمن یا ناباروری)، آزمایش‌های اختصاصی‌تری انجام میشود:
- همه موارد سطوح قبلی
- Anti-TPO, Anti-TG (بررسی خودایمنی تیروئید)
- ANA, RF, Anti-CCP (آزمایش‌های خودایمنی)
- Cortisol (بررسی عملکرد غدد فوق کلیوی)
- B12, Folate
- Hormonal Panel کامل (در زنان یا مردان با اختلالات هورمونی)
- Markers Tumor اختصاصی (در صورت نیاز)
- Allergy Test (در صورت علائم مشکوک)
- Sensitive CRP یا hs-CRP (برای بررسی دقیق‌تر ریسک قلبی)
- آزمایش‌های غربالگری ژنتیکی یا ارثی (در صورت توصیه پزشک)
✅ و در نهایت…
باید بدانید که چکاپ را می‌توان حتی از این هم گسترده‌تر و تخصصی‌تر انجام داد. مثلاً برای افراد با سابقه سرطان در خانواده، ورزشکاران حرفه‌ای، بیماران مزمن یا حتی افراد کنجکاو به وضعیت ژنتیکی‌شان، آزمایش‌های خاصی وجود دارد.
چکاپ باید متناسب با سن، جنس، وضعیت بدنی و سبک زندگی شما طراحی شود. پس بهتر است قبل از انتخاب نوع چکاپ، با یک پزشک یا مشاور آزمایشگاه مشورت کنید تا بهترین گزینه را برایتان انتخاب کند.
