هموگلوبینوری پاروکسیسمال شبانه (PNH) به طور مستقیم با نقص ژنتیکی در سلول‌های بنیادی خون در مغز استخوان مرتبط است. این بیماری نتیجه‌ی یک جهش در ژنی به نام PIGA است که در مسیر تولید یک مجموعه از پروتئین‌ها نقش دارد. این پروتئین‌ها بخشی از سیستم دفاعی سلول‌های گلبول قرمز خون هستند و به آن‌ها کمک می‌کنند تا از حملات سیستم ایمنی بدن در امان بمانند. در اینجا نقش ژنتیک در PNH را بیشتر توضیح می‌دهیم:
جهش ژن PIGA
- ژن PIGA در تولید یک مولکول به نام GPI (گلیکوزیل فسفاتیدیل اینوزیتول) نقش دارد. GPI به عنوان یک مهارکننده برای متصل کردن چندین پروتئین به سطح سلول عمل می‌کند.
- این پروتئین‌های متصل به GPI، از جمله CD55 و CD59، گلبول‌های قرمز را از تخریب توسط سیستم کمپلمان بدن محافظت می‌کنند. سیستم کمپلمان بخشی از سیستم ایمنی است که می‌تواند سلول‌ها را تخریب کند.
چگونگی اثر جهش‌ها
- وقتی جهش در ژن PIGA رخ می‌دهد، سلول‌های بنیادی مغز استخوان قادر به تولید GPI نیستند. بنابراین، سلول‌های گلبول قرمز که از این سلول‌های بنیادی مشتق شده‌اند، فاقد پروتئین‌های حفاظتی CD55 و CD59 هستند.
- این گلبول‌های قرمز فاقد حفاظت در معرض تخریب توسط سیستم کمپلمان قرار می‌گیرند، به ویژه در شرایطی که سیستم کمپلمان فعال‌تر است، مانند در طول خواب.
خصوصیات ارثی PNH
- PNH ناشی از جهش سوماتیک است، یعنی جهش پس از تولد و در طول زندگی فرد رخ می‌دهد و به وراثت نمی‌رسد. این بدان معناست که PNH به طور مستقیم از والدین به فرزندان منتقل نمی‌شود.
اگرچه در مورد تاثیر ژن PIGA در هموگلوبینوری مستندات قابل توجهی وجود دارد، اما این تست به صورت تجاری موجود نیست و میتوان گفت کمتر استفاده میشود. امروزه بهترین روش برای تشخیص و شناسایی هموگلوبینوری استفاده از فلوسایتومتری است.
