تست موتاسیون JAK2 V617F

شناسایی موتاسیون های کلیدی تاثیر گذار در ایجاد و یا وخامت بیماری ها، یکی از بهترین راه ها برای مشخص کردن دقیق نوع بیماری و یافتن مسیر درست درمان است. یکی از موتاسیون های نادر و خطرناک موجود در جمعیت انسانی موتاسیون JAK2 V617F است. این موتاسیون به عنوان یکی از مشخصه های بیماری لوسمی میلوئیدی مزمن از نوع BCR-ABL منفی است.

اهمیت این جهش از این بابت است که این جهش در بیش از 2/3 موارد myeloproliferative neoplasms (MPN) های BCR-ABL1 منفی دیده میشود. علاوه بر این فراوانی جهش در انواع زیر مجموعه های MPN ها متفاوت است.

ساب تایپ های MPN :

انواع زیرمجموعه‌های نئوپلازم‌های میلوپرولیفراتیو (MPN) منفی BCR-ABL1 عبارتند از:

1. پلی‌سیتمی ورا (PV): مشخص شده توسط افزایش حجم سلول‌های قرمز خون، اغلب همراه با افزایش سلول‌های سفید خون و پلاکت‌ها. بیش از 95 درصد از موارد PV با موتاسیون JAK2 V617F همراه هستند.
2. ترومبوسیتمی اساسی (ET): مشخص شده توسط افزایش مداوم تعداد پلاکت‌ها بدون علت شناخته شده، و با خطر نسبتا پایین تبدیل شدن به لوسمی حاد. فراوانی مشاهده موتاسیون JAK2 V617F در این زیر مجموعه از MPN ها 55 درصد است.
3. میلوفیبروز اولیه (PMF): مشخص شده توسط زخم‌شدگی مغز استخوان (فیبروز) که منجر به کم‌خونی می‌شود، و اغلب شامل بزرگ‌شدن طحال می‌شود. فراوانی مشاهده موتاسیون JAK2 V617F در این زیر مجموعه از MPN ها 55 درصد است.

تعریف موتاسیون JAK2 V617F

موتاسیون JAK2 V617F یک تغییر ژنتیکی در ژن JAK2 است که در مسیر سیگنالینگ سلولی نقش مهمی دارد. این موتاسیون با فعال‌سازی مداوم مسیر JAK-STAT همراه است، که می‌تواند به تولید بی‌رویه سلول‌های خونی منجر شود و در نتیجه به بیماری‌های خونی مانند پلی‌سیتمی ورا، ترومبوسیتمی اولیه، و میلوفیبروز اولیه مرتبط است. نام استاندارد این جهش rs77375493 بوده و در موقعی 9:5073770 کروموزومی قرار دارد.

این جهش از نظر ژنومی در G1849T و در بخش پروتئینی Val617Phe (V617F) قرار دارد.

روش‌های تشخیص:

تست تشخیص موتاسیون JAK2 V617F از طریق نمونه‌برداری خون و آزمایشات ژنتیکی مولکولی انجام می‌شود. این آزمایشات به دنبال شناسایی وجود یا عدم وجود موتاسیون در ژن JAK2 هستند، که می‌تواند در تشخیص دقیق بیماری‌های مرتبط موثر باشد.

آزمایشگاه تشخیص پزشکی و تخصصی چکاپ به عنوان مرکز تخصصی تست های هماتولوژی و تست های سرطان های خونی، آزمایش تشخیص مولکولی Jak2 را به عنوان یکی از تست های کلیدی در تشخیص سرطان های خونی ارائه مینماید. همچنین انواع پنل های تشخیص برای تشخیص، تفکیک و بررسی روند درمان سرطان های خونی به روش فلوسایتومتری در این آزمایشگاه ارائه میگردد.

شناسایی واریانت JAK2 V617F به عنوان یک نشانگر مولکولی، پزشکان را در تشخیص دقیق‌تر BCR::ABL1-negative MPN یاری می‌رساند. با این حال، لازم به ذکر است که یک نتیجه منفی در تست JAK2 V617F به طور قطعی از وجود MPN‌ها رفع مسئولیت نمی‌کند. به همین دلیل، توجه به واریانت‌های دیگر مانند CALR exon 9 و MPL exon 10 که در 20%-30% از PMF و ET و به ترتیب 5%-10% و 3%-5% از این بیماری‌ها یافت می‌شوند، ضروری است. این واریانت‌ها در JAK2، CALR، و MPL معمولا به صورت متقابل انحصاری هستند، که این خود نشان‌دهنده تنوع مولکولی و پیچیدگی بیماری‌های MPN است.

در پایان، تشخیص دقیق و زودهنگام این واریانت‌های ژنتیکی، به ویژه JAK2 V617F، می‌تواند در مدیریت بهتر بیماری‌های میلوپرولیفراتیو و انتخاب استراتژی‌های درمانی موثر اهمیت به سزایی داشته باشد. پیشرفت‌های مستمر در فناوری‌های ژنتیکی و بیولوژی مولکولی، امکان پذیرش رویکردهای درمانی شخصی‌سازی‌شده را فراهم آورده است، باز کردن افق‌های جدیدی در درمان و پیش‌بینی بیماری‌های مرتبط با موتاسیون‌های خاص.