CD3 بخشی از کمپلکس گیرنده سلول T (TCR) است که روی سطح تمام سلول‌های T بیان می‌شود. این کمپلکس شامل زنجیره‌های CD3ε، CD3δ، CD3γ و CD3ζ است و نقش اصلی آن انتقال سیگنال‌های داخل سلولی پس از شناسایی آنتی‌ژن توسط TCR است. CD3 به‌عنوان یک مارکر یونیورسال برای شناسایی سلول‌های T استفاده می‌شود و نقشی حیاتی در ارزیابی پاسخ‌های ایمنی دارد.
کاربردهای تشخیصی
در فلوسایتومتری، CD3 برای شناسایی سلول‌های T و تفکیک آن‌ها از سایر لنفوسیت‌ها استفاده می‌شود. یکی از کاربردهای رایج آن در ارزیابی درصد CD3+ T cells در بیماران مبتلا به HIV است، جایی که کاهش سلول‌های T نشان‌دهنده ضعف سیستم ایمنی است. همچنین، تحلیل CD3 به همراه سایر مارکرها (مانند CD4 و CD8) در تشخیص و پایش بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید بسیار اهمیت دارد.
در لوکمی‌ها و لنفوم‌ها، بررسی CD3 به افتراق سلول‌های T بدخیم از سلول‌های B بدخیم کمک می‌کند. به‌عنوان مثال، لوکمی لنفوبلاستیک حاد T-cell (T-ALL) با بیان CD3 در مقایسه با لوکمی‌های B-cell قابل شناسایی است.
کاربردهای درمانی
CD3 در ایمونوتراپی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. داروهای bispecific مانند “Blinatumomab” با اتصال همزمان به CD3 روی سلول‌های T و CD19 روی سلول‌های B بدخیم، سلول‌های T را برای حمله به سلول‌های توموری فعال می‌کنند. علاوه بر این، آنتی‌بادی‌های مونوکلونال ضد CD3، مانند “OKT3″، برای کاهش رد پیوند در گیرندگان پیوند اعضا استفاده می‌شوند.
جمع‌بندی
CD3 به‌عنوان یک مارکر ضروری برای تشخیص، افتراق بیماری‌ها، و توسعه درمان‌های نوین شناخته می‌شود. استفاده از این مولکول در ترکیب با سایر مارکرها به درک بهتر پاتوفیزیولوژی بیماری‌ها و طراحی درمان‌های هدفمند کمک شایانی کرده است.