مایت‌ها (به انگلیسی: Mites) موجودات بسیار ریزی هستند که به خانواده عنکبوتیان تعلق دارند. آن‌ها میکروسکوپی بوده و با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند. مایت‌ها در محیط‌های مختلف زندگی می‌کنند و از مواد آلی مرده مانند سلول‌های پوستی، مواد گیاهی تجزیه‌شده و حتی برخی از مایت‌ها از خون یا مایعات بدن میزبان‌های مختلف تغذیه می‌کنند.
انواع مایت‌ها
مایت‌ها دارای گونه‌های مختلفی هستند که برخی از آن‌ها ممکن است برای انسان مشکل‌ساز باشند، از جمله:
- مایت‌های گرد و غبار خانه: این نوع مایت‌ها بیشتر در خانه‌ها یافت می‌شوند و از سلول‌های مرده پوست انسان و حیوانات تغذیه می‌کنند. آن‌ها به‌ویژه در مکان‌هایی مثل تشک‌ها، بالش‌ها، فرش‌ها و پرده‌ها زندگی می‌کنند. فضولات و اجزای بدن مایت‌ها باعث بروز آلرژی در برخی افراد می‌شود.
- مایت‌های زراعی و باغبانی: این نوع مایت‌ها در گیاهان یافت می‌شوند و ممکن است به محصولات کشاورزی و گیاهان آسیب برسانند.
- مایت‌های حیوانی: برخی مایت‌ها بر روی حیوانات زندگی می‌کنند و از خون یا مواد پوست آن‌ها تغذیه می‌کنند، مانند مایت‌های مسئول جرب (گال)، که نوعی بیماری پوستی در انسان و حیوانات است.
مایت‌های گرد و غبار
مایت‌های گرد و غبار، که بیشتر در خانه‌ها یافت می‌شوند، از رایج‌ترین مایت‌ها هستند که آلرژی ایجاد می‌کنند. این مایت‌ها عاشق محیط‌های گرم و مرطوب هستند و بیشتر در مکان‌هایی مثل:
- تشک‌ها و بالش‌ها
- فرش‌ها و مبلمان پارچه‌ای
- پرده‌ها
- پوشاک
زیستگاه مایت‌ها
مایت‌ها تقریباً در همه‌جا یافت می‌شوند، از محیط‌های طبیعی گرفته تا خانه‌های ما. اما مایت‌های گرد و غبار به‌طور خاص در محیط‌های خانگی رشد می‌کنند و در مکان‌هایی که رطوبت بالا و تهویه ضعیف است، بیشتر یافت می‌شوند. آن‌ها نمی‌توانند در دماهای بسیار سرد یا خشک زنده بمانند.
سم پاشی علیه مایت
می‌توان علیه مایت‌ها اقداماتی برای کاهش جمعیت آن‌ها انجام داد، اما سم‌پاشی به‌عنوان یک روش موثر برای کنترل مایت‌های گرد و غبار خانه توصیه نمی‌شود. مایت‌های گرد و غبار در محیط‌های خانگی بیشتر در مکان‌های نرم و پارچه‌ای مانند فرش، مبلمان، پرده‌ها، تشک‌ها و بالش‌ها زندگی می‌کنند و سم‌پاشی به‌دلیل نفوذپذیری کم این مکان‌ها، اغلب نمی‌تواند به‌طور مؤثری جمعیت مایت‌ها را کاهش دهد.
به‌جای سم‌پاشی، روش‌های مؤثرتری برای کاهش مایت‌ها و کنترل آلرژی‌های مرتبط وجود دارد:
1. شستشوی منظم ملافه‌ها و بالش‌ها
شستشوی ملافه‌ها و بالش‌ها در آب گرم (بیش از 60 درجه سانتی‌گراد) می‌تواند مایت‌ها را از بین ببرد. بهتر است این کار را حداقل هر هفته انجام دهید.
2. استفاده از کاورهای ضد مایت
استفاده از کاورهای مخصوص ضد آلرژی برای تشک و بالش‌ها می‌تواند از نفوذ مایت‌ها به این مکان‌ها جلوگیری کند و میزان تماس با آن‌ها را کاهش دهد.
3. تهویه مناسب و کاهش رطوبت
مایت‌ها در محیط‌های مرطوب و گرم بهتر رشد می‌کنند، بنابراین استفاده از دستگاه‌های رطوبت‌گیر یا تهویه مناسب در خانه می‌تواند به کاهش جمعیت آن‌ها کمک کند.
4. جاروبرقی با فیلتر HEPA
استفاده از جاروبرقی‌های مجهز به فیلتر HEPA می‌تواند به حذف مایت‌ها و ذرات آلرژن کمک کند. این فیلترها به‌طور موثری ذرات ریز را جمع‌آوری می‌کنند و از بازگشت آن‌ها به هوا جلوگیری می‌کنند.
5. حذف یا کاهش فرش و مبلمان پارچه‌ای
در صورت امکان، فرش‌ها و مبلمان پارچه‌ای که محل تجمع مایت‌ها هستند را حذف یا به حداقل برسانید. می‌توانید از مواد قابل شستشو یا سطوح سخت مانند چوب یا کاشی برای کف‌ها و مبلمان استفاده کنید.
6. استفاده از اسپری‌های ضد مایت
اگرچه سم‌پاشی به‌طور کلی توصیه نمی‌شود، اما برخی اسپری‌های مخصوص ضد مایت در بازار وجود دارند که می‌توانند به کاهش جمعیت مایت‌ها در سطوح مختلف کمک کنند. این اسپری‌ها معمولاً برای فرش، مبلمان و ملافه‌ها طراحی شده‌اند.
7. شستن پرده‌ها و پارچه‌های دکوراتیو
پرده‌ها و دیگر پارچه‌های دکوراتیو خانه باید به‌طور مرتب شسته شوند تا مایت‌ها در آن‌ها تجمع نکنند.
8. قرار دادن ملحفه‌ها و بالش‌ها در فریزر
یک روش جالب برای کشتن مایت‌ها، قرار دادن ملحفه‌ها و بالش‌ها در فریزر برای چند ساعت است. دمای پایین می‌تواند مایت‌ها را از بین ببرد.
در نهایت، کاهش مایت‌ها نیاز به یک رویکرد جامع دارد که شامل بهداشت مناسب، تهویه و کنترل محیطی است. این روش‌ها بسیار مؤثرتر از سم‌پاشی هستند و می‌توانند در کاهش علائم آلرژی کمک کنند.
مایت ها همه جا و همیشه هستند
می‌توان گفت که مایت‌ها تقریباً همه‌جا و همیشه حضور دارند، به‌خصوص در محیط‌های خانگی. مایت‌های گرد و غبار به دلیل تغذیه از سلول‌های مرده پوست انسان و حیوانات، به‌طور گسترده در مکان‌هایی مانند تخت‌خواب، مبل‌ها، فرش‌ها، و پرده‌ها یافت می‌شوند. اما نکته مهم این است که وجود آن‌ها در خانه‌ها طبیعی است و همه افراد به آن‌ها واکنش آلرژیک نشان نمی‌دهند.
مایت‌ها موجودات میکروسکوپی هستند و به‌طور خاص در مکان‌های گرم و مرطوب بهتر رشد می‌کنند. آن‌ها نمی‌گزند یا عفونت ایجاد نمی‌کنند، اما فضولات و بدن آن‌ها می‌تواند باعث بروز آلرژی در برخی افراد شود.
چند نکته مهم در مورد حضور مایت‌ها:
- همیشه و همه جا: از آنجا که مایت‌ها به محیط‌های بسته مانند خانه‌ها، تخت‌خواب‌ها و مبلمان علاقه دارند و در ذرات گرد و غبار وجود دارند، تقریباً همیشه در این مکان‌ها حضور دارند.
- کنترل آن‌ها دشوار است: به دلیل کوچک بودن و گسترده بودن محل‌های حضورشان، از بین بردن کامل مایت‌ها تقریباً غیرممکن است. اما می‌توان با استفاده از روش‌های بهداشتی میزان آن‌ها را به حداقل رساند.
- رطوبت و دما: مایت‌ها در محیط‌های مرطوب و گرم بهتر رشد می‌کنند. کنترل رطوبت و تهویه مناسب می‌تواند به کاهش تعداد مایت‌ها کمک کند.
بنابراین، مایت‌ها به‌عنوان بخشی طبیعی از محیط زندگی ما حضور دارند، اما راه‌های زیادی برای کاهش تماس با آن‌ها و کنترل اثرات آلرژیک‌شان وجود دارد.
چرا مایت ها اینقدر آلرژی زا هستند ؟
مایت‌ها به‌ویژه مایت‌های گرد و غبار، به دلایلی خاص آلرژی‌زا هستند، و این مسئله با آلرژی به نیش پشه‌ها تفاوت دارد. در ادامه توضیح می‌دهم چرا مایت‌ها آلرژی‌زا هستند و چرا حساسیت به پشه‌ها کمتر مطرح می‌شود:
1. پروتئین‌های موجود در فضولات و بدن مایت‌ها
مایت‌های گرد و غبار باعث آلرژی می‌شوند زیرا پروتئین‌هایی که در فضولات و بدن مایت‌ها وجود دارد، توسط سیستم ایمنی برخی افراد به‌عنوان یک تهدید تلقی می‌شوند. وقتی این پروتئین‌ها در هوا پخش می‌شوند (مثلاً از طریق گرد و غبار خانه)، فرد با استنشاق آن‌ها می‌تواند دچار واکنش‌های آلرژیک شود. سیستم ایمنی بدن این افراد این پروتئین‌ها را مهاجم شناسایی کرده و پاسخ التهابی شدیدی می‌دهد، که باعث بروز علائم آلرژی می‌شود.
2. محیط زندگی مایت‌ها
مایت‌ها به‌صورت مداوم و گسترده در محیط‌های خانگی حضور دارند. آن‌ها به‌ویژه در مکان‌های گرم و مرطوب مثل تشک‌ها، بالش‌ها، ملافه‌ها و فرش‌ها زندگی می‌کنند، جایی که انسان به‌طور مداوم با آن‌ها در تماس است. برخلاف نیش پشه که به‌طور محدود و در مدت زمانی خاص (مثلاً هنگام تابستان یا در مناطق خاص) اتفاق می‌افتد، تماس با مایت‌ها دائمی و مداوم است. این تماس طولانی‌مدت با مواد آلرژی‌زا شانس بروز آلرژی را بیشتر می‌کند.
3. سازگاری مایت‌ها با محیط خانگی
مایت‌های گرد و غبار در داخل خانه به‌طور مداوم تکثیر می‌شوند و تغذیه آن‌ها از سلول‌های مرده پوست انسان و حیوانات باعث می‌شود که در محیط‌های بسته به‌خوبی زنده بمانند و رشد کنند. در حالی که پشه‌ها برای زنده ماندن نیاز به خون دارند و فقط در مواقع خاص نیش می‌زنند، مایت‌ها در محیط خانگی ثابت هستند و تماس با آن‌ها به‌طور دائمی است.
4. مکانیزم آلرژی
آلرژی به مایت یک واکنش سیستم ایمنی به ذرات معلق در هواست که توسط مایت‌های گرد و غبار تولید می‌شود. این ذرات شامل فضولات و بخش‌هایی از بدن مایت‌ها هستند. این مواد از طریق استنشاق وارد بدن می‌شوند و در دستگاه تنفسی ته‌نشین می‌شوند و باعث بروز علائم آلرژی می‌گردند (مثل عطسه، سرفه، و آبریزش بینی).
مایت‌ها به دلیل اندازه بسیار کوچکشان و اینکه در گرد و غبار خانه‌ها یافت می‌شوند، به‌راحتی به هوا منتقل می‌شوند. این موجودات ریز و فضولات‌شان همراه با ذرات گرد و غبار به داخل هوا می‌روند و وقتی تنفس می‌کنیم، این ذرات به داخل دستگاه تنفسی ما وارد می‌شوند. در نتیجه، افرادی که به پروتئین‌های موجود در بدن و فضولات مایت حساس هستند، دچار واکنش‌های آلرژیک می‌شوند.
راهکارهایی برای رهایی از آلرژی به مایت
برای رهایی یا کاهش علائم آلرژی به مایت‌های گرد و غبار، می‌توان اقداماتی را انجام داد که هدف آن‌ها کاهش تماس با مایت‌ها و کنترل محیط زندگی است. این راهکارها شامل تغییرات محیطی، بهداشتی و درمان‌های پزشکی می‌شود:
1. کاهش رطوبت در خانه
مایت‌ها در محیط‌های مرطوب رشد می‌کنند، بنابراین کاهش رطوبت هوا در خانه می‌تواند به کنترل تعداد مایت‌ها کمک کند:
- استفاده از دستگاه رطوبت‌گیر: حفظ رطوبت هوا زیر 50 درصد به کاهش مایت‌ها کمک می‌کند.
- تهویه مناسب: باز گذاشتن پنجره‌ها یا استفاده از تهویه مناسب، باعث کاهش رطوبت و بهبود گردش هوا می‌شود.
2. شستشوی مرتب ملافه‌ها و بالش‌ها
مایت‌ها به‌ویژه در ملافه‌ها و بالش‌ها تجمع می‌کنند. بنابراین، شستشوی مرتب آن‌ها با آب گرم می‌تواند به از بین بردن مایت‌ها کمک کند:
- شستشو با آب گرم: شستشوی ملافه‌ها، بالش‌ها و روکش‌ها با آب داغ (بیش از 60 درجه سانتی‌گراد) به‌طور منظم (هر هفته یا هر دو هفته) مایت‌ها را از بین می‌برد.
- استفاده از خشک‌کن با حرارت بالا: پس از شستشو، خشک کردن ملافه‌ها در دمای بالا به کشتن مایت‌ها کمک می‌کند.
3. استفاده از کاورهای ضد مایت
استفاده از کاورهای مخصوص ضد آلرژی برای تشک، بالش و لحاف‌ها می‌تواند از نفوذ مایت‌ها به این مکان‌ها جلوگیری کند:
- این کاورها مانع از تماس مستقیم مایت‌ها با پوست و تنفس می‌شوند و تعداد مایت‌ها در ملافه و بالش را کاهش می‌دهند.
4. تمیزکاری مداوم و کاهش گرد و غبار
مایت‌ها به گرد و غبار علاقه دارند، بنابراین تمیز کردن منظم خانه کمک زیادی می‌کند:
- استفاده از جاروبرقی با فیلتر HEPA: جاروبرقی‌های مجهز به فیلتر HEPA می‌توانند ذرات کوچک مایت‌ها و فضولات‌شان را از خانه جمع‌آوری کنند.
- گردگیری با دستمال مرطوب: برای جلوگیری از انتشار گرد و غبار به هوا، از دستمال‌های مرطوب برای گردگیری استفاده کنید.
- شستن پرده‌ها و پارچه‌های دکوراتیو: این اقلام می‌توانند منبع گرد و غبار و مایت‌ها باشند. آن‌ها را به‌طور مرتب بشویید.
5. کاهش تعداد فرش‌ها و مبلمان پارچه‌ای
فرش‌ها و مبلمان پارچه‌ای از محل‌های اصلی تجمع مایت‌ها هستند:
- حذف فرش‌ها: اگر امکان دارد، فرش‌ها را حذف کنید یا از فرش‌های قابل شستشو استفاده کنید.
- جایگزینی مبلمان پارچه‌ای با چرم یا مواد غیرقابل نفوذ: مبلمان با سطح سخت و قابل شستشو کمتر محل تجمع مایت‌ها است.
6. تغییرات در اتاق خواب
اتاق خواب به‌دلیل تجمع مایت‌ها در تخت و ملافه‌ها باید به‌طور ویژه مورد توجه قرار گیرد:
- عدم استفاده از پتوهای سنگین و بزرگ: پتوهای سبک و قابل شستشو بهتر است.
- حذف عروسک‌های پارچه‌ای و لوازم دکوراتیو غیرضروری: این اقلام می‌توانند گرد و غبار و مایت‌ها را جمع‌آوری کنند.
7. درمان‌های دارویی
اگر این اقدامات محیطی به‌تنهایی کافی نبود، پزشک ممکن است درمان‌های دارویی را توصیه کند:
- آنتی‌هیستامین‌ها: برای کاهش علائم مانند عطسه و خارش.
- اسپری‌های بینی کورتیکواستروئیدی: برای کاهش التهاب بینی و کنترل علائم آلرژی.
- داروهای ضد احتقان: برای رفع گرفتگی بینی.
8. ایمونوتراپی (حساسیت‌زدایی)
اگر آلرژی به مایت شدید باشد و اقدامات محیطی و داروها مؤثر نباشند، پزشک ممکن است ایمونوتراپی یا واکسن‌های آلرژی را پیشنهاد کند. در این روش، مقدار کمی از آلرژن به‌طور منظم به بدن تزریق می‌شود تا سیستم ایمنی بدن به آن عادت کند و واکنش‌های آلرژیک کاهش یابد.
9. استفاده از اسپری‌های ضد مایت
برخی اسپری‌های ضد مایت وجود دارند که می‌توانند روی فرش، مبلمان و ملافه‌ها استفاده شوند تا جمعیت مایت‌ها کاهش یابد. این اسپری‌ها برای کنترل کوتاه‌مدت موثر هستند، اما نباید به‌عنوان تنها روش کنترل مایت‌ها استفاده شوند.
10. قرار دادن ملحفه و بالش در فریزر
یک روش جالب برای از بین بردن مایت‌ها، قرار دادن ملافه‌ها و بالش‌ها در فریزر به مدت چند ساعت است. این روش می‌تواند به کاهش تعداد مایت‌ها کمک کند، اما باید با سایر روش‌های بهداشتی ترکیب شود.
این اقدامات به‌طور کلی به کاهش تعداد مایت‌ها و کاهش علائم آلرژی کمک می‌کند. مهم است که این راهکارها به‌طور مداوم و پیوسته اجرا شوند تا مؤثر باشند.
تشخیص آلرژی به مایت با آزمایش خون الکس
آزمایش ALEX (Allergy Explorer) یک روش پیشرفته و جامع برای تشخیص انواع آلرژی‌ها از جمله آلرژی به مایت‌های گرد و غبار است. این آزمایش از طریق اندازه‌گیری پادتن‌های آلرژی‌زا در خون فرد، اطلاعات دقیقی درباره حساسیت‌های آلرژیک ارائه می‌دهد.
چگونه آزمایش ALEX کار می‌کند؟
آزمایش ALEX مبتنی بر تکنولوژی آلرژن‌های مولکولی است و می‌تواند هم آلرژن‌های اختصاصی و هم عمومی را شناسایی کند. این آزمایش طیف گسترده‌ای از آلرژن‌ها (بیش از 300 نوع مختلف) را از منابع مختلف شامل گرد و غبار، مایت‌ها، حیوانات، گرده‌ها، غذاها و مواد دیگر بررسی می‌کند.
برای تشخیص آلرژی به مایت، آزمایش ALEX قادر است به‌طور دقیق واکنش‌های سیستم ایمنی فرد به پروتئین‌های موجود در بدن و فضولات مایت‌ها را بررسی کند. به این صورت که میزان پادتن IgE که بدن در واکنش به پروتئین‌های آلرژی‌زا تولید می‌کند، در خون اندازه‌گیری می‌شود. اگر سطح این پادتن‌ها بالا باشد، نشان‌دهنده حساسیت فرد به مایت است.
