۱. آزمایش فاکتور V لیدن
یکی از مهم‌ترین علل پنهان مرگ‌های ناگهانی، لخته شدن غیرطبیعی خون است. جهش ژنتیکی فاکتور V لیدن باعث می‌شود خون بیش از حد تمایل به لخته شدن داشته باشد. این لخته‌ها می‌توانند در پا یا لگن تشکیل شوند و سپس به سمت ریه حرکت کرده و باعث آمبولی ریه یا سکته شوند. شناسایی این جهش با آزمایش ژنتیکی ساده انجام می‌شود و در صورت مثبت بودن، پزشک می‌تواند با دارو یا تغییر سبک زندگی از خطر مرگ ناگهانی جلوگیری کند.
۲. آزمایش هموسیستئین
هموسیستئین یک اسید آمینه در خون است که اگر مقدار آن بالا برود، دیواره‌ی عروق را تخریب کرده و زمینه‌ساز سکته مغزی و قلبی می‌شود. این افزایش معمولاً خاموش است و در چکاپ‌های معمول دیده نمی‌شود. با انجام آزمایش هموسیستئین می‌توان این وضعیت را زود تشخیص داد و با مصرف ویتامین‌های گروه B (به‌ویژه B6، B12 و فولات) سطح آن را به حالت طبیعی برگرداند. کنترل هموسیستئین یکی از مؤثرترین روش‌ها برای کاهش خطر سکته در افراد ظاهراً سالم است.
۳. آزمایش hs-CRP
hs-CRP یا CRP با حساسیت بالا، شاخص التهاب مزمن در بدن است و مستقیماً با خطر سکته قلبی ارتباط دارد. حتی اگر چربی خون طبیعی باشد، بالا بودن hs-CRP نشانه‌ی التهاب در دیواره‌ی عروق کرونر است و می‌تواند هشدار اولیه‌ای از خطر حمله‌ی قلبی باشد. انجام این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا پیش از وقوع حادثه، درمان ضدالتهابی و پیشگیرانه را آغاز کند.
۴. آزمایش لیپوپروتئین(a)
برخی از افراد بدون اینکه کلسترول بالایی داشته باشند، در سنین پایین دچار سکته قلبی می‌شوند. یکی از علل مهم این نوع سکته‌ها، افزایش ارثی لیپوپروتئین(a) است. این مولکول چربی در خون باعث تجمع سریع‌تر پلاک در دیواره‌ی عروق می‌شود. اندازه‌گیری سطح Lp(a) در خون به‌ویژه برای افرادی که سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارند، حیاتی است و می‌تواند مسیر درمان پیشگیرانه را مشخص کند.
۵. آزمایش ژنتیکی سندرم QT طولانی
سندرم QT طولانی نوعی اختلال ژنتیکی در عملکرد الکتریکی قلب است که می‌تواند باعث آریتمی ناگهانی و ایست قلبی شود، به‌ویژه در هنگام استرس یا تب. افراد مبتلا معمولاً کاملاً سالم به نظر می‌رسند و تنها با یک تست ژنتیکی یا نوار قلب ویژه می‌توان این اختلال را شناسایی کرد. تشخیص زودهنگام این سندرم در خانواده‌هایی که سابقه مرگ ناگهانی دارند می‌تواند از حوادث مرگبار جلوگیری کند.
۶. آزمایش قند خون و HbA1c
دیابت یکی از شایع‌ترین علل مرگ‌های خاموش است. بالا بودن مداوم قند خون به مرور زمان باعث آسیب به عروق قلب، کلیه و مغز می‌شود. آزمایش قند ناشتا (FBS) و HbA1c که میانگین قند سه‌ماهه را نشان می‌دهد، ساده‌ترین و در عین حال حیاتی‌ترین راه برای کنترل این خطر است. تشخیص زودهنگام دیابت می‌تواند از سکته‌ها، نارسایی کلیه و کمای دیابتی جلوگیری کند.
۷. آزمایش الکترولیت‌ها (سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم)
تعادل الکترولیت‌ها برای عملکرد قلب حیاتی است. افزایش یا کاهش شدید پتاسیم و کلسیم می‌تواند در عرض چند دقیقه باعث آریتمی و توقف قلب شود. این تغییرات معمولاً در بیماران کلیوی، مصرف‌کنندگان داروهای مدر یا در شرایط کم‌آبی بدن رخ می‌دهد. آزمایش دوره‌ای الکترولیت‌ها در افراد پرخطر یا در هنگام مصرف داروهای خاص، می‌تواند از بروز ایست قلبی ناگهانی جلوگیری کند.
در نهایت باید دانست که مرگ ناگهانی اغلب بدون هشدار رخ می‌دهد، اما با آگاهی و انجام به‌موقع آزمایش‌های هدفمند می‌توان از بسیاری از آن‌ها پیشگیری کرد. چکاپ علمی، دقیق و شخصی‌سازی‌شده نه‌تنها سلامت امروز را تضمین می‌کند، بلکه جان انسان را در آینده نجات می‌دهد.
