آلرژی به غلات و دانه‌ها، از جمله گندم، جو و ذرت، یکی از انواع آلرژی‌های غذایی است که می‌تواند در افراد مختلف بروز کند. این نوع آلرژی‌ها ناشی از واکنش سیستم ایمنی بدن به پروتئین‌های موجود در غلات و دانه‌ها هستند. آلرژن‌های این مواد می‌توانند به شکل خفیف یا شدید منجر به واکنش‌های آلرژیک شوند. در ادامه به توضیح مفصل این موضوع پرداخته میشود.
یکی از بهترین راه های تشخیص آلرژی به غلات و دانه ها و مشخص کردن دقیق نوع ماده آلرژی زا، آزمایش آلرژی الکس هست. این آزمایش با استفاده از نمونه خون 200 تا 300 ماده آلرژی زا را بررسی کرده و به شما گزارش میدهد. این روش یکی از جدیدترین و به روز ترین روش های آزمایش آلرژی دنیاست که توسط آزمایشگاه چکاپ ارائه میشود.
آلرژن‌های موجود در غلات و دانه‌ها
غلات و دانه‌ها حاوی پروتئین‌هایی هستند که می‌توانند سیستم ایمنی بدن افراد حساس را تحریک کنند. برخی از این آلرژن‌ها عبارتند از:
- گندم: شامل پروتئین‌هایی مانند گلیادین، گلوتنین (که بخشی از گلوتن هستند)، آلبومین و گلوبولین است.
- جو: حاوی پروتئین‌هایی مشابه گندم است، از جمله هوردئین.
- ذرت: آلرژن‌های اصلی ذرت شامل زئین، پروتئین‌های ذخیره‌ای مانند گلوبولین‌ها و آلبومین‌ها است.
علائم آلرژی به غلات و دانه‌ها
علائم آلرژی به غلات و دانه‌ها ممکن است بلافاصله پس از مصرف یا تماس با این مواد بروز کند و شدت آن‌ها از خفیف تا شدید متغیر است. این علائم شامل موارد زیر هستند:
- علائم پوستی:
- کهیر و خارش.
- قرمزی و تورم پوست.
- اگزما یا درماتیت تماسی.
- علائم گوارشی:
- تهوع و استفراغ.
- درد شکمی و نفخ.
- اسهال یا یبوست.
- علائم تنفسی:
- عطسه، سرفه، آبریزش بینی.
- خس‌خس سینه و تنگی نفس.
- آسم (در موارد شدید).
آلرژی به گندم
آلرژی به گندم یک واکنش آلرژیک به یکی از پروتئین‌های موجود در گندم است. این نوع آلرژی بیشتر در کودکان دیده میشود، اگرچه ممکن است در بزرگسالان نیز رخ دهد. این آلرژی با بیماری سلیاک متفاوت است. بیماری سلیاک ناشی از واکنش ایمنی بدن به گلوتن است و یک بیماری خودایمنی محسوب میشود، در حالی که آلرژی به گندم یک واکنش آلرژیک به پروتئین‌های مختلف گندم است.
آلرژی به جو
آلرژی به جو نیز مشابه آلرژی به گندم است. پروتئین هوردئین که در جو یافت میشود، یکی از عوامل اصلی بروز این آلرژی است. افرادی که به جو حساسیت دارند، ممکن است علائم مشابهی با آلرژی به گندم تجربه کنند.
آلرژی به ذرت
آلرژی به ذرت نسبت به آلرژی‌های دیگر غلات کمتر رایج است، اما همچنان ممکن است رخ دهد. آلرژن‌های اصلی ذرت شامل زئین است. علائم این آلرژی معمولاً خفیف است، اما در موارد نادر ممکن است واکنش‌های شدید مانند آنافیلاکسی نیز مشاهده شود.
تشخیص آلرژی به غلات و دانه‌ها
تشخیص آلرژی به غلات و دانه‌ها از طریق روش‌های زیر انجام میشود:
- آزمایش پوستی (skin prick test): مقادیر کمی از عصاره غلات یا دانه‌ها به پوست تزریق میشود و واکنش بدن به آن ارزیابی میشود.
- آزمایش خون (IgE-specific): میزان آنتی‌بادی‌های IgE که علیه پروتئین‌های خاص غلات تولید می‌شوند، در خون اندازه‌گیری میشود.
- تست الکس: در آزمایش آلرژی الکس، نمونه خون فرد برای کلیه آلرژن ها از جمله انواع غلات ارزیابی میشود و گزارشی جامع از وضعیت فرد گزارش خواهد شد.
درمان
- اجتناب از مصرف: مهم‌ترین روش پیشگیری از واکنش‌های آلرژیک، پرهیز کامل از مصرف غلات و دانه‌های حساسیت‌زا است. باید به دقت برچسب‌های مواد غذایی بررسی شود تا از وجود این مواد مطمئن شوید.
- درمان دارویی:
- آنتی‌هیستامین‌ها: برای کاهش علائم خفیف آلرژیک، مانند خارش و کهیر.
- اپی‌نفرین: در موارد شدید مانند آنافیلاکسی، اپی‌نفرین باید به سرعت تزریق شود.
- ایمونوتراپی: در برخی از موارد، ممکن است ایمونوتراپی (واکسن آلرژی) به کار گرفته شود تا حساسیت فرد به مرور کاهش یابد.
پیشگیری
- پرهیز از مصرف مواد غذایی حاوی غلات و دانه‌های آلرژن.
- استفاده از محصولات جایگزین بدون گلوتن برای افراد مبتلا به آلرژی یا حساسیت به گندم.
- مراقبت دقیق از تماس‌های غیرمستقیم با آلرژن‌ها، مانند مصرف مواد غذایی فرآوری‌شده که ممکن است حاوی غلات باشند.
آلرژی به غلات و دانه‌ها ممکن است در برخی افراد گذرا باشد و با افزایش سن کاهش یابد، اما در برخی دیگر به شکل پایدار باقی می‌ماند. برای کنترل بهتر این آلرژی، همکاری با پزشک و پیگیری دقیق رژیم غذایی ضروری است.
