HLA-DR: مارکری برای بررسی فعالیت ایمنی و تشخیص بیماری‌های مرتبط با سیستم ایمنی
HLA-DR یکی از مولکول‌های کلاس II کمپلکس اصلی سازگاری بافتی (MHC-II) است که به‌طور اختصاصی روی سلول‌های ارائه‌دهنده آنتی‌ژن (APCs) شامل ماکروفاژها، سلول‌های دندریتیک، و لنفوسیت‌های B بیان می‌شود. این مولکول نقش حیاتی در ارائه آنتی‌ژن به سلول‌های T کمک‌کننده (CD4+ T cells) و تنظیم پاسخ ایمنی دارد.
کاربردهای تشخیصی
HLA-DR به‌عنوان یک مارکر کلیدی برای شناسایی فعال‌سازی سیستم ایمنی استفاده می‌شود. کاهش بیان HLA-DR در مونوسیت‌ها، که به‌عنوان Monocyte HLA-DR (mHLA-DR) شناخته می‌شود، نشانگر نقص در پاسخ ایمنی ذاتی و انحراف سیستم ایمنی به سمت سرکوب ایمنی است. این کاهش بیان اغلب در بیماران مبتلا به سپسیس مشاهده می‌شود و می‌تواند به پیش‌بینی شدت بیماری و پیش‌آگهی کمک کند.
به‌علاوه، بیان بالای HLA-DR در سلول‌های خاص می‌تواند نشان‌دهنده بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) و آرتریت روماتوئید (RA) باشد. در این شرایط، بیان بالای HLA-DR به فعال‌سازی غیرطبیعی سیستم ایمنی مرتبط است.
کاربرد در پیگیری روند درمان
HLA-DR به‌عنوان یک بیومارکر برای پایش پاسخ به درمان در بیماری‌های ایمنی و التهابی استفاده می‌شود. در سپسیس، افزایش تدریجی بیان HLA-DR در مونوسیت‌ها پس از درمان می‌تواند نشان‌دهنده بهبود وضعیت ایمنی بیمار باشد. به همین ترتیب، تغییرات بیان HLA-DR در بیماری‌های خودایمنی می‌تواند در ارزیابی اثربخشی درمان‌های سرکوب‌کننده ایمنی مفید باشد.
جمع‌بندی
HLA-DR یک مارکر ارزشمند برای بررسی فعالیت ایمنی، تشخیص بیماری‌های مرتبط با نقص یا بیش‌فعالی سیستم ایمنی، و پایش روند درمان است. استفاده از این مولکول در کنار سایر مارکرهای ایمونولوژیک، اطلاعات جامعی درباره وضعیت سیستم ایمنی بیمار ارائه می‌دهد و به بهبود استراتژی‌های درمانی کمک می‌کند.