بیماری ام اس (Multiple Sclerosis) یک بیماری خودایمنی و مزمن است که سیستم ایمنی بدن به غلاف میلین در سیستم عصبی مرکزی حمله می‌کند. پیشرفت این بیماری در افراد مختلف متفاوت است، اما یک نکته مشترک در تمام مبتلایان، نیاز به پایش منظم وضعیت سلامت عمومی و اثرات درمان است. انجام چکاپ دوره‌ای، به ویژه آزمایش‌های خون، می‌تواند به پزشک کمک کند تا روند بیماری و عوارض احتمالی داروها را به‌موقع شناسایی کند.
چرا آزمایش خون در بیماران ام اس مهم است؟
بسیاری از داروهای مورد استفاده برای کنترل ام اس بر سیستم ایمنی اثر می‌گذارند و ممکن است عوارضی بر کبد، کلیه، مغز استخوان یا سایر ارگان‌ها داشته باشند. آزمایش خون منظم، امکان شناسایی زودهنگام این عوارض را فراهم می‌کند و از بروز مشکلات جدی پیشگیری می‌کند. همچنین، برخی کمبودهای تغذیه‌ای یا اختلالات متابولیک در بیماران ام اس شایع‌تر است و باید تحت نظر باشد.
چکاپ فرد مبتلا به MS چه تفاوتی با چکاپ دوره ای دارد ؟
چکاپ کامل یا پنل های عمومی، معمولاً با هدف غربالگری بیماری‌ها، بررسی وضعیت عمومی و پیشگیری انجام میشود. اما در بیماران مبتلا به ام اس، چکاپ علاوه بر موارد عمومی، شامل پایش دقیق اثرات بیماری و داروهای تعدیل‌کننده سیستم ایمنی بر بدن و وضعیت درمانی است.
به عبارت دیگر:
- چکاپ عمومی = بررسی کلی سلامت
- چکاپ فرد مبتلا به ام اس = بررسی کلی سلامت + ارزیابی اثرات دارو و تغییرات سیستم ایمنی
این تفاوت باعث میشود که برخی آزمایش‌ها در بیماران ام اس اهمیت ویژه و حتی حیاتی پیدا کنند.
مهم‌ترین آزمایش‌های خون دوره‌ای برای مبتلایان به ام اس
شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC)
این آزمایش برای ارزیابی تعداد و کیفیت گلبول‌های قرمز، سفید و پلاکت‌ها انجام میشود. تغییرات غیرطبیعی ممکن است به دلیل عوارض داروها یا مشکلات سیستم ایمنی باشد.
عملکرد کبد (LFT)
داروهای تعدیل‌کننده سیستم ایمنی یا ضدالتهابی ممکن است به کبد فشار وارد کنند. آزمایش‌های آنزیم‌های کبدی به شناسایی آسیب احتمالی کمک می‌کند.
عملکرد کلیه (BUN و کراتینین)
برخی داروها می‌توانند بر کلیه اثر بگذارند. ارزیابی سطح اوره و کراتینین خون، عملکرد کلیه را نشان می‌دهد.
ویتامین D
کمبود ویتامین D در بیماران ام اس شایع است و بر پیشرفت بیماری تأثیر دارد. پایش و اصلاح سطح این ویتامین بخش مهمی از مدیریت بیماری است.
سطح فریتین و آهن
کمبود آهن یا ذخایر پایین فریتین می‌تواند باعث خستگی شدید شود که یکی از علائم شایع ام اس است.
قند خون و پروفایل چربی (FBS و لیپید پروفایل)
برخی درمان‌ها می‌توانند باعث افزایش قند خون یا تغییر در چربی‌های خون شوند.
تست‌های اختصاصی ایمنی
در موارد خاص، آزمایش‌هایی مانند ایمونوگلوبولین‌ها یا بررسی آنتی‌بادی‌های خاص ممکن است برای پایش پاسخ ایمنی انجام شوند. همینطور در برخی موارد از فلوسایتومتری برای بررسی فرایند درمان MS استفاده میشود.
هر چند وقت یک بار باید این آزمایش‌ها انجام شود؟
فاصله بین چکاپ‌ها بستگی به نوع دارو، شرایط عمومی بیمار و نظر پزشک دارد، اما معمولاً در سه تا شش ماه اول شروع دارو، آزمایش‌ها به صورت ماهانه یا دوماهه انجام می‌شوند و پس از تثبیت شرایط، هر سه تا شش ماه یک بار تکرار می‌شوند.
آزمایشگاه چکاپ با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و پرسنل متخصص، خدمات آزمایش خون دقیق و سریع را ارائه می‌دهد. گزارش‌های شفاف و قابل فهم، کمک می‌کند تا پزشک و بیمار بتوانند بهترین تصمیم درمانی را اتخاذ کنند. همچنین آزمایشگاه چکاپ به عنوان یکی از آزمایشگاه های مرجع در حوزه تست های فلوسایتومتری، آماده ارائه پنل های فلوسایتومتری اختصاصی برای بررسی روند درمان و همینطور تست های دوره ای و چکاپ مبتلایان به بیماری MS می باشد.
