برای آماده‌سازی زوجین پیش از انجام IVF (لقاح خارج رحمی)، یک‌سری آزمایش‌ها و ارزیابی‌های پزشکی لازم است تا وضعیت سلامت عمومی، باروری و شانس موفقیت روش بررسی شود. این آزمایش‌ها ممکن است بسته به شرایط فردی و نظر پزشک کمی متفاوت باشند، اما موارد اصلی شامل موارد زیر هستند:
آزمایش‌های لازم برای خانم
- آزمایش‌های هورمونی: بررسی سطح هورمون‌های جنسی و تخمدانی شامل FSH، LH، AMH، استرادیول (E2)، پرولاکتین و تیروئید (TSH). این آزمایش‌ها توانایی تخمدان برای تولید تخمک و نظم هورمونی بدن را نشان می‌دهند.
- آزمایش‌های عفونی: غربالگری برای بیماری‌های عفونی مثل هپاتیت B و C، HIV و سیفلیس (VDRL).
- سونوگرافی ترانس‌واژینال: برای بررسی وضعیت تخمدان‌ها، فولیکول‌ها و رحم (اندومتر، فیبروم، پولیپ یا ناهنجاری‌های رحمی).
- بررسی ذخیره تخمدانی (AMH و AFC): AMH از طریق خون و شمارش فولیکول‌های آنترال (AFC) در سونوگرافی مشخص می‌شود.
- آزمایش‌های انعقادی (در برخی بیماران): بررسی وجود اختلالات انعقادی که ممکن است باعث سقط یا لانه‌گزینی ناموفق شوند.
- آزمایش پاپ اسمیر (در صورت نیاز): برای بررسی سلامت دهانه رحم.
آزمایش‌های لازم برای آقا
- آزمایش اسپرم (اسپرموگرام): بررسی تعداد، حرکت (موتیلیتی)، شکل (مورفولوژی) و کیفیت اسپرم. این آزمایش پایه‌ای‌ترین تست برای ارزیابی مرد است.
- آزمایش‌های عفونی: مشابه خانم، شامل HIV، هپاتیت B و C و سیفلیس.
- آزمایش‌های هورمونی (در موارد خاص): FSH، LH، تستوسترون و پرولاکتین، مخصوصاً اگر اختلال در اسپرموگرام دیده شود.
- بررسی ژنتیکی: در مواردی مثل آزواسپرمی یا الیگواسپرمی شدید، آزمایش کاریوتایپ و بررسی حذف‌های کروموزوم Y (Y-chromosome microdeletion) درخواست می‌شود.
آزمایش‌های مشترک یا تکمیلی
- تست‌های ژنتیک: مانند کاریوتایپ برای زوجینی که سابقه ناباروری طولانی، سقط مکرر یا بیماری ژنتیکی دارند.
- آزمایش خون روتین: CBC (شمارش کامل سلول‌های خون)، قند خون (FBS، HbA1c)، اوره و کراتینین، آنزیم‌های کبدی (AST, ALT) برای بررسی سلامت عمومی.
- بررسی ایمنی و آنتی‌بادی‌ها: مثل Rubella IgG برای اطمینان از ایمنی مادر در برابر سرخجه پیش از بارداری.
نکته مهم
پزشک بر اساس سن، سابقه پزشکی، علت ناباروری و وضعیت هر زوج ممکن است آزمایش‌های بیشتری مانند هیستروسالپنگوگرافی (HSG) یا هیستروسکوپی برای بررسی لوله‌های رحمی و حفره رحم درخواست کند. همچنین در برخی موارد مشاوره ژنتیک توصیه می‌شود.
