در دنیای سلامت، اصطلاحات «کلسترول خوب» و «کلسترول بد» آن‌قدر تکرار شده‌اند که بسیاری تصور می‌کنند واقعاً دو نوع کلسترول وجود دارد—یکی مفید و دیگری مضر. اما واقعیت علمی این است که کلسترول تنها یک مولکول است، با ساختاری ثابت و حیاتی برای بدن. آنچه تفاوت ایجاد می‌کند، نحوهٔ انتقال و محل تجمع آن در بدن است، نه ماهیت خود کلسترول.
کلسترول در آب حل نمی‌شود، بنابراین برای جابه‌جایی در خون باید درون ذراتی به نام لیپوپروتئین‌ها حمل شود. این لیپوپروتئین‌ها همان «خودروهایی» هستند که کلسترول را در مسیرهای مختلف بدن جابه‌جا می‌کنند. دو نوع اصلی آن عبارت‌اند از:
- LDL (Low-Density Lipoprotein):
وظیفهٔ این نوع، رساندن کلسترول از کبد به بافت‌هاست تا در ساخت غشاهای سلولی، ویتامین D و هورمون‌های استروئیدی مورد استفاده قرار گیرد. مشکل زمانی پیش می‌آید که مقدار LDL در خون بیش از نیاز بدن باشد؛ در این حالت، کلسترول اضافی در دیوارهٔ عروق تجمع می‌یابد، پلاک‌های چربی تشکیل می‌دهد و به‌تدریج جریان خون را محدود می‌کند. به همین دلیل است که LDL به‌طور غیررسمی «کلسترول بد» نامیده می‌شود. - HDL (High-Density Lipoprotein):
HDL برعکس عمل می‌کند. این نوع لیپوپروتئین کلسترول اضافی را از سلول‌ها و دیوارهٔ رگ‌ها جمع‌آوری می‌کند و به کبد بازمی‌گرداند تا تجزیه و دفع شود. افزایش HDL معمولاً نشانه‌ای از سلامت متابولیک بهتر و محافظت در برابر بیماری‌های قلبی است؛ از این رو به آن «کلسترول خوب» گفته می‌شود.
اما در واقعیت، هیچ‌یک از این دو نه کاملاً خوب‌اند و نه کاملاً بد. هر دو برای تعادل حیاتی بدن ضروری‌اند. LDL برای ساخت و ترمیم سلول‌ها لازم است، و HDL برای جلوگیری از انباشت کلسترول و پاک‌سازی رگ‌ها اهمیت دارد. بنابراین هدف پزشکی، حذف کامل کلسترول یا صفر کردن LDL نیست؛ بلکه ایجاد تعادل میان تولید، مصرف و پاک‌سازی کلسترول است.
پایین آوردن بیش از حد LDL می‌تواند در برخی موارد تولید هورمون‌ها و ویتامین‌ها را مختل کند، در حالی که سطح ناکافی HDL نیز توان بدن برای پاک‌سازی چربی‌های اضافی را کاهش می‌دهد. از این رو، سلامت قلب زمانی تضمین می‌شود که نسبت LDL به HDL در محدودهٔ مناسب حفظ شود، نه زمانی که یکی از آن‌ها حذف گردد.
در نهایت، کلسترول دشمن بدن نیست؛ بلکه بخشی از سازوکار حیاتی آن است. همان‌طور که آب بیش از حد می‌تواند مضر باشد، کلسترول نیز در صورت خارج شدن از محدودهٔ طبیعی به خطر تبدیل می‌شود. راز سلامت نه در حذف، بلکه در تنظیم هوشمندانه کلسترول در حد نیاز بدن نهفته است.
