CD4 یک گلیکوپروتئین سطحی است که عمدتاً روی سلول‌های T کمک‌کننده (T-helper cells) بیان می‌شود. این مولکول با اتصال به کمپلکس اصلی سازگاری بافتی کلاس II (MHC-II) در سلول‌های ارائه‌دهنده آنتی‌ژن، نقش مهمی در فعال‌سازی پاسخ ایمنی دارد. CD4 همچنین روی برخی دیگر از سلول‌های ایمنی مانند مونوسیت‌ها، ماکروفاژها، و سلول‌های دندریتیک بیان می‌شود.
کاربردهای تشخیصی
CD4 یکی از مهم‌ترین مارکرها در ارزیابی وضعیت سیستم ایمنی، به‌ویژه در بیماران مبتلا به HIV، است. کاهش شمار سلول‌های CD4+ T نشان‌دهنده پیشرفت بیماری و ضعف سیستم ایمنی می‌باشد. شمارش CD4 برای پایش بیماران HIV و تصمیم‌گیری در مورد آغاز درمان ضدویروسی (ART) اهمیت بالینی دارد.
به‌علاوه، تحلیل CD4 به همراه CD3 در فلوسایتومتری، برای تمایز سلول‌های T کمک‌کننده از سایر سلول‌های T استفاده می‌شود. این مارکر همچنین در بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) و آرتریت روماتوئید به‌عنوان نشانگر اختلالات ایمنی مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
کاربردهای درمانی
CD4 به‌طور غیرمستقیم در ایمونوتراپی نیز اهمیت دارد. در درمان‌های هدفمند سرطان، فعال‌سازی سلول‌های CD4+ T می‌تواند پاسخ ایمنی قوی‌تری را علیه تومور القا کند. علاوه بر این، CD4 به‌عنوان گیرنده ورودی HIV به سلول‌ها شناخته می‌شود و مسدود کردن این مولکول با داروهای خاص می‌تواند از ورود ویروس به سلول‌های T جلوگیری کند.
جمع‌بندی
CD4 یک مارکر اساسی در تشخیص، پایش، و درمان بیماری‌های عفونی و خودایمنی است. استفاده از آن در ترکیب با سایر مارکرها، امکان درک بهتر اختلالات ایمنی و طراحی درمان‌های هدفمندتر را فراهم می‌کند. توانایی CD4 در تمایز و ارزیابی عملکرد سیستم ایمنی، این مولکول را به یکی از مهم‌ترین اهداف در تحقیقات و کاربردهای بالینی تبدیل کرده است.