مقدار مجاز Alkaline phosphatase

تست آلکالین فسفاتاز (Alkaline Phosphatase) آزمایشی است که برای سنجش میزان آنزیم آلکالین فسفاتاز در خون انجام می‌شود. این آنزیم به طور طبیعی در بدن یافت می‌شود، به ویژه در کبد، استخوان‌ها و کلیه‌ها. این آزمایش معمولاً برای تشخیص بیماری‌های کبدی، اختلالات استخوانی و برخی مشکلات دیگر استفاده می‌شود. افزایش یا کاهش سطح آلکالین فسفاتاز می‌تواند نشان دهنده وجود مشکلات صحی مختلف باشد. به عنوان مثال، افزایش این آنزیم ممکن است به دلیل بیماری‌های کبدی مانند هپاتیت یا انسداد مجاری صفراوی، و یا بیماری‌هایی که باعث تخریب استخوان می‌شوند، باشد. بنابراین، تفسیر نتایج این آزمایش معمولاً به اطلاعات بیشتری از بیمار و بررسی‌های دیگر نیاز دارد تا علت دقیق تغییرات سطح آنزیم مشخص شود.

مقادیر مجاز Alkaline phosphatase

در این تست مقدار کلی آلکالین فسفاتاز در خون ارزیابی میشود و به منشا آن اهمیتی داده نمیشود. به این روش آلکالین فسفاتاز توامقادیر مرجع، یا حدود استاندارد در نتیجه تست آلکالین فسفاتاز به صورت زیر است :

در مردان:

محدوده سنی	مقدار مجاز Alkaline phosphatase
0 تا 14 روز	83-248 U/L
15 روز تا 1 سال	122-469 U/L
1 تا 10 سال	142-335 U/L
10 تا 13 سال	129-417 U/L
13 تا 15 سال	116-468 U/L
15 تا 17 سال	82-331 U/L
17 تا 19 سال	55-149 U/L
بالاتر از 19 سال	40-129 U/L

در مردان:

محدوده سنی	مقدار مجاز Alkaline phosphatase
0 تا 14 روز	83-248 U/L
15 روز تا 1 سال	122-469 U/L
1 تا 10 سال	142-335 U/L
10 تا 13 سال	129-417 U/L
13 تا 15 سال	57-254 U/L
15 تا 17 سال	50-117 U/L
17 تا 19 سال	35-104 U/L
بالاتر از 19 سال	35-104 U/L

مقادیر مجاز Alkaline phosphatase isoenzymes

ایزوآنزیم‌های آلکالین فسفاتاز (ALP) نسخه‌های مختلفی از آنزیم آلکالین فسفاتاز هستند که در بخش‌های مختلف بدن یافت می‌شوند و ساختار پروتئینی متفاوتی دارند. این ایزوآنزیم‌ها عمدتاً در کبد، استخوان، کلیه‌ها و روده تولید می‌شوند. تشخیص نوع خاصی از ایزوآنزیم‌های ALP می‌تواند به پزشکان کمک کند تا علت دقیق بیماری‌ها و اختلالات مختلف را تعیین کنند. به طور مثال:

1. ایزوآنزیم‌های استخوانی: افزایش در این ایزوآنزیم‌ها می‌تواند نشان دهنده فعالیت بالای استخوانی باشد، مانند بیماری پاژه که در آن استخوان‌ها به صورت غیرطبیعی تجدید ساختار می‌یابند.
2. ایزوآنزیم‌های کبدی: ایزوآنزیم‌های آلکالین فسفاتاز که به عنوان ایزوآنزیم‌های کبدی شناخته می‌شوند، عمدتاً در کبد تولید می‌شوند و در دو نوع اصلی وجود دارند: کبد 1 و کبد 2. این تفکیک به دلیل مشخصات بیوشیمیایی متفاوت این ایزوآنزیم‌ها است. هر دو نوع به تشخیص و مدیریت بیماری‌های کبدی کمک می‌کنند، اما ویژگی‌ها و نقش‌های متفاوتی دارند: ایزوآنزیم کبد 1 (L1): این نوع معمولاً با بیماری‌های کبدی حاد مانند هپاتیت حاد یا سایر شرایطی که باعث تخریب سریع سلول‌های کبدی می‌شوند، ارتباط دارد. افزایش مقادیر L1 در خون می‌تواند نشان‌دهنده آسیب حاد به کبد باشد. ایزوآنزیم کبد 2 (L2): این نوع اغلب در موقعیت‌هایی دیده می‌شود که انسداد مجاری صفراوی وجود دارد، مانند سنگ‌های صفراوی یا تومورهایی که مسیرهای صفراوی را مسدود می‌کنند. سطوح بالای L2 به خصوص ممکن است با انسداد صفراوی مرتبط باشد. افزایش این ایزوآنزیم‌ها ممکن است به دلیل بیماری‌های کبدی مانند هپاتیت، سیروز یا انسداد مجاری صفراوی باشد.
3. ایزوآنزیم‌های روده‌ای: این ایزوآنزیم‌ها عمدتاً در روده تولید می‌شوند و معمولاً تحت تأثیر شرایط گوارشی قرار می‌گیرند.
4. ایزوآنزیم‌های جفتی: این نوع در دوران بارداری در جفت تولید می‌شود و می‌تواند در بررسی سلامت جفت و رشد جنین مفید باشد.

توانایی تفکیک این ایزوآنزیم‌ها از یکدیگر از طریق آزمایشات خاص به پزشکان اجازه می‌دهد تا منشأ مشکلات مربوط به سطوح بالا یا پایین آلکالین فسفاتاز را بهتر شناسایی و درمان مناسب‌تری را ارائه دهند.

ایزو آنزیم کبد 1 یا L1

محدوده سنی	مقدار مرجع Alkaline phosphatase isoenzymes به درصد	مقدار مرجع Alkaline phosphatase isoenzymes به یونیت
0 تا 6 سال	5.1-49.0%	7.0-112.7 IU/L
7 تا 9 سال	3.0-45.0%	7.4-109.1 IU/L
10 تا 13 سال	2.9-46.3%	7.8-87.6 IU/L
14 تا 15 سال	7.8-48.9%	10.3-75.6 IU/L
16 تا 18 سال	14.9-50.5%	13.7-78.5 IU/L
19 سال به بالا	27.8-76.3%	16.2-70.2 IU/L

ایزو آنزیم کبد2 یا L2

محدوده سنی	مقدار مرجع Alkaline phosphatase isoenzymes به درصد	مقدار مرجع Alkaline phosphatase isoenzymes به یونیت
0 تا 6 سال	2.9-13.7%	3.0-41.5 IU/L
7 تا 9 سال	3.7-12.5%	4.0-35.6 IU/L
10 تا 13 سال	2.9-22.3%	3.3-37.8 IU/L
14 تا 15 سال	2.2-19.8%	2.2-32.1 IU/L
16 تا 18 سال	1.9-12.5%	1.4-19.7 IU/L
19 سال به بالا	0.0-8.0%	0.0-5.8 IU/L

ایزو آنزیم استخوان

محدوده سنی	مقدار مرجع Alkaline phosphatase isoenzymes به درصد	مقدار مرجع Alkaline phosphatase isoenzymes به یونیت
0 تا 6 سال	41.5-82.7%	43.5-208.1 IU/L
7 تا 9 سال	39.9-85.8%	41.0-258.3 IU/L
10 تا 13 سال	31.8-91.1%	39.4-346.1 IU/L
14 تا 15 سال	30.6-85.4%	36.4-320.5 IU/L
16 تا 18 سال	38.9-72.6%	32.7-214.6 IU/L
19 سال به بالا	19.1-67.7%	12.1-42.7 IU/L

ایزو آنزیم روده ای

محدوده سنی	مقدار مرجع Alkaline phosphatase isoenzymes به درصد	مقدار مرجع Alkaline phosphatase isoenzymes به یونیت
0 تا 6 سال	0.0-18.4%	0.0-37.7 IU/L
7 تا 9 سال	0.0-18.3%	0.0-45.6 IU/L
10 تا 13 سال	0.0-11.8%	0.0-40.0 IU/L
14 تا 15 سال	0.0-8.2%	0.0-26.4 IU/L
16 تا 18 سال	0.0-8.7%	0.0-12.7 IU/L
19 سال به بالا	0.0-20.6%	0.0-11.0 IU/L

تفسیر تست Alkaline phosphatase

تفسیر تست آلکالین فسفاتاز (ALP) باید بر اساس موقعیت‌های بالینی مختلف و با توجه به سایر یافته‌های آزمایشگاهی و بالینی انجام شود. در اینجا نحوه تفسیر مقادیر مختلف ALP بر اساس بیماری‌های مختلف آورده شده است:

1. بیماری‌های کبدی و مجاری صفراوی:
   • افزایش بسیار زیاد ALP (تا 10 تا 12 برابر حد بالای نرمال) معمولاً در انسدادهای بیرون کبدی مانند سنگ‌ها یا سرطان سر پانکراس دیده می‌شود.
   • افزایش کمتر ALP ممکن است در انسدادهای درون کبدی مشاهده شود.
   • هم‌زمانی افزایش ALP و گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT) به احتمال زیاد نشان‌دهنده منشأ کبدی بالا بودن ALP است.
2. بیماری‌های استخوانی:
   • در بیماری پاژه، به دلیل فعالیت بالای سلول‌های استخوان‌ساز (استئوبلاست‌ها)، افزایش شدید سطح ALP (10 تا 25 برابر حد نرمال) مشاهده می‌شود.
   • در اوستئومالاسیا، افزایش متوسط ALP دیده می‌شود، در حالی که در پوکی استخوان معمولاً سطوح ALP نرمال است.
   • در راشیتیسم، سطح ALP ممکن است 2 تا 4 برابر حد نرمال باشد.
   • در هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه و ثانویه، افزایش جزئی تا متوسط ALP ممکن است به دلیل درگیری استخوانی باشد.
   • سطوح بسیار بالای ALP می‌تواند در سرطان‌های استخوانی استئوژنیک مشاهده شود.
3. دوران بارداری:
   • افزایش ALP تا 2 تا 3 برابر حد نرمال ممکن است در سه ماهه سوم بارداری دیده شود، این افزایش به دلیل وجود ایزوآنزیم جفتی است.
4. ایزوآنزیم‌های خاص:
   • افزایش ایزوآنزیم‌های کبدی معمولاً در بیماری‌های کبدی و مجاری صفراوی رخ می‌دهد.
   • افزایش ایزوآنزیم‌های استخوانی در بیماری‌های استخوانی مانند بیماری پاژه و سرطان‌های استخوانی مشاهده می‌شود.
   • ایزوآنزیم روده‌ای می‌تواند در بیماران با سیروز و در افراد با گروه خونی O یا B که سکرتور هستند، افزایش یابد.
   • ایزوآنزیم جفتی و ریگن ممکن است در بیماران سرطانی افزایش یابد.

به طور کلی، تفسیر دقیق تست ALP نیازمند بررسی دقیق سایر شواهد بالینی و آزمایشگاهی است تا علت واقعی افزایش یا کاهش سطح این آنزیم به درستی شناسایی شود.

مواردی که تست آلکالین فسفاتاز بدون زمینه بیماری بالا میرود

مواردی وجود دارند که ممکن است به طور موقت یا بلندمدت سطح آلکالین فسفاتاز (ALP) در خون به صورت کاذب و بدون وجود بیماری خاصی بالا رود. در اینجا به چند مورد اشاره می‌کنیم:

1. دوران بارداری: به خصوص در سه ماهه سوم، سطح ALP ممکن است به دلیل افزایش ایزوآنزیم جفتی به طور طبیعی افزایش یابد، بدون اینکه نشانه‌ای از بیماری باشد.
2. رشد استخوانی در کودکان و نوجوانان: در دوران رشد، به خصوص در دوران بلوغ، سطح ALP ممکن است به دلیل فعالیت بالای استخوانی به طور طبیعی افزایش یابد.
3. داروها: برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد صرع، و هورمون‌های مانند کنتراژن‌ها می‌توانند به طور موقت سطوح ALP را افزایش دهند.
4. مصرف غذاهای خاص: مصرف برخی غذاهای دارای چربی بالا یا مصرف زیاد ویتامین D ممکن است سطح ALP را موقتاً افزایش دهد.
5. شرایط نادر ژنتیکی: برخی از اختلالات ژنتیکی می‌توانند منجر به بالا رفتن سطح ALP شوند بدون اینکه نشانگر بیماری باشند، مانند بیماری Paget بدون علائم.
6. عملکرد غده تیروئید: هیپرتیروئیدیسم گاهی اوقات می‌تواند سطوح ALP را افزایش دهد.

این موارد نشان می‌دهند که تفسیر سطوح ALP نیازمند یک ارزیابی جامع بالینی و آزمایشگاهی است و نباید صرفاً بر اساس یک نتیجه آزمایش تفسیر شود. در صورتی که سطح ALP بالا رفته و دلیل مشخصی برای آن یافت نمی‌شود، پزشک ممکن است بررسی‌های بیشتری را توصیه کند تا علت افزایش کاذب را مشخص کند.