پراکندگی داخل‌عروقی انعقاد (Disseminated Intravascular Coagulation، DIC) یک اختلال انعقادی پیچیده و ثانویه است که در آن فرآیندهای انعقادی و فیبرینولیزی به طور همزمان در سراسر گردش خون فعال می‌شوند. DIC می‌تواند منجر به تشکیل لخته‌های خونی در رگ‌های کوچک شده، که به نوبه خود باعث انسداد جریان خون و آسیب به اندام‌ها می‌گردد. در عین حال، مصرف بیش از حد عوامل انعقادی و پلاکت‌ها می‌تواند به خونریزی شدید منجر شود. در ادامه، به آزمایش‌های مرتبط با تشخیص DIC پرداخته شده است:
شمارش پلاکت‌ها (Platelet Count)
- Platelet Count: در DIC، شمارش پلاکت‌ها معمولاً کاهش می‌یابد، زیرا پلاکت‌ها در فرآیندهای لخته‌سازی مصرف می‌شوند.
زمان ترومبین (Thrombin Time – TT)
- Thrombin Time: ممکن است در DIC افزایش یابد، نشان‌دهنده کاهش فیبرینوژن قابل دسترسی برای تبدیل به فیبرین است.
فیبرینوژن (Fibrinogen)
- Fibrinogen: سطوح فیبرینوژن می‌توانند در مراحل اولیه DIC نرمال یا افزایش یابند اما در مراحل پیشرفته‌تر، کاهش می‌یابند.
دی‌دایمرها (D-dimers)
- D-dimers: افزایش سطوح دی‌دایمرها نشان‌دهنده فعالیت فیبرینولیزیس (تجزیه لخته‌ها) است. این مارکر برای تشخیص DIC بسیار حساس است.
زمان پروترومبین (Prothrombin Time – PT)
- Prothrombin Time: در DIC معمولاً افزایش می‌یابد، نشان‌دهنده اختلال در مسیر خارجی انعقاد خون است.
زمان ترومبوپلاستین جزئی (Partial Thromboplastin Time – PTT)
- Partial Thromboplastin Time: می‌تواند در DIC افزایش یابد، که نشان‌دهنده اختلال در مسیر داخلی انعقاد خون است.
CBC با بررسی فیلم خونی (CBC with Examination of Blood Film)
- CBC (Complete Blood Count): نشان‌دهنده کاهش پلاکت‌ها و احتمالاً تغییرات در تعداد سلول‌های خونی دیگر است. بررسی فیلم خونی می‌تواند شواهدی از شکستگی گلبول‌های قرمز (اسکیستوسیت‌ها) به دلیل عبور از لخته‌های خونی نشان دهد، که برای تشخیص DIC مفید است.
کاربرد آزمایش‌ها
این آزمایش‌ها به تشخیص DIC کمک می‌کنند، اما تشخیص قطعی باید با توجه به تصویر بالینی کامل بیمار و احتمالاً وجود یک علت زمینه‌ای برای DIC، مانند عفونت شدید، سرطان، آسیب بافتی وسیع، یا واکنش‌های ترانسفیوژنی، انجام شود. مدیریت DIC معمولاً شامل درمان علت زمینه‌ای و ممکن است شامل اقدامات پشتیبانی مانند تجویز پلاکت‌ها، فاکتورهای انعقادی، و داروهایی برای کنترل خونریزی یا ترومبوز باشد.
